Tο νέο μεταναστευτικό ρεύμα προς τη Βρετανία
Η Μεγάλη Βρετανία και ιδίως το Λονδίνο είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς για τους Έλληνες του νέου μεταναστευτικού ρεύματος που έχει δημιουργήσει η παρατεταμένη ύφεση.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από την απογραφή πληθυσμού του 2011 οι κάτοικοι της Αγγλίας και της Ουαλίας που αυτοπροσδιορίζονται ως αμιγούς ή μικτής/πολλαπλής ελληνικής εθνικής καταγωγής ανέρχονται σε 48.002, αν και κατά καιρούς οι εκτιμήσεις πολλαπλασιάζουν κατά πολύ τον αριθμό των ελληνικής καταγωγής κατοίκων του Ηνωμένου Βασιλείου.
Το Γραφείο Τύπου της ελληνικής πρεσβείας στη βρετανική πρωτεύουσα αναφέρει ότι πριν από περίπου τριάμισι με τέσσερα χρόνια άρχισαν να είναι πολύ συχνά τα τηλεφωνήματα και τα email από Έλληνες που ζητούσαν πληροφορίες, καθοδήγηση και βοήθεια για εύρεση εργασίας και σχολείων ή που απλώς δήλωναν ότι είχαν έρθει στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η γενικής πρόξενος Δέσποινα Χασιρτζόγλου επιβεβαιώνει ότι έχει υπάρξει «σαφώς μεγάλη αύξηση» στις προσεγγίσεις από Έλληνες που έχουν έρθει ή σκέφτονται να έρθουν στη Βρετανία. «Παλαιότερα δεχόμασταν ένα email το μήνα, τώρα μιλάμε για 10-15 την εβδομάδα, κυρίως για βοήθεια και συμβουλές ως προς την εύρεση σπιτιού και εργασίας».
Αυτό δε σημαίνει ότι οι συνθήκες είναι ιδανικές στη γηραιά Αλβιόνα. Η γενική πρόξενος σημειώνει ότι πολλά από αυτά τα email το τελευταίο διάστημα είναι από ανθρώπους που έχουν απογοητευτεί μετά την έλευσή τους, καθώς δεν βρήκαν τις ευκαιρίες που περίμεναν. «Πολλοί τώρα επικοινωνούν για να μας ζητήσουν βοήθεια ώστε να μπορέσουν να πληρώσουν τα εισιτήρια της επιστροφής», αναφέρει χαρακτηριστικά η κα. Χασιρτζόγλου.
«Και εδώ στη Βρετανία τα πράγματα δεν είναι εύκολα, δεν υπάρχουν τόσες διαθέσιμες θέσεις εργασίας», συνεχίζει. Δίνει το παράδειγμα των γιατρών, που συνιστούν έναν από τους κλάδους με αυξημένη έξοδο έμψυχου δυναμικού προς τη Βρετανία.
«Ούτε ο βρετανικός Ιατρικός Σύλλογος είναι πια τόσο ανοιχτός όσο ήταν, μάλλον εμφανίζεται πιο επιφυλακτικός στο να δεχθεί στους κόλπους του γιατρούς από την Ελλάδα. Αυτό συμβαίνει και λόγω περιορισμένων θέσεων εργασίας στα νοσοκομεία και λόγω των πιο επιφυλακτικών πολιτικών που προωθούνται ως προς τη μετανάστευση. Αλλά έχω την αίσθηση ότι υπάρχει πλέον και μια αρνητική αντίληψη περί μεταναστών από τη χώρα μας», σχολιάζει η κα. Χασιρτζόγλου παραπέμποντας στην εικόνα που περιέγραφαν στις αρχές της κρίσης μεταξύ άλλων και βρετανικές ταμπλόιντ εφημερίδες. Παραδέχεται δε ότι έχουν υπάρξει και Έλληνες μετανάστες που θεώρησαν ότι θα ήταν εύκολο να ζήσουν με επιδόματα στη Βρετανία, αλλά έχουν διαψευστεί.
Το μεταναστευτικό έχει αναδειχθεί σε κύριο θέμα δημόσιας συζήτησης στη Βρετανία ήδη πριν από τις τελευταίες εκλογές, το 2010. Ο Γιάννης Κωστόπουλος από το euGreeka.com, έναν από τους ιστότοπους με έδρα το Λονδίνο που συγκεντρώνει τις ελληνικού ενδιαφέροντος εκδηλώσεις στη χώρα, επιβεβαιώνει το αυξητικό κύμα προσεγγίσεων από Έλληνες που έχουν έρθει ή σκέφτονται να μεταναστεύσουν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Επισημαίνει όμως ότι «η κυβέρνηση Κάμερον γίνεται όλο και πιο αυστηρή στην αντιμετώπιση μεταναστών, ακόμα και Ευρωπαίων πολιτών, υπό την πίεση βουλευτών των Συντηρητικών, της ανεργίας που έχει φτάσει τα 2,5 εκατομμύρια και του ευρωσκεπτικιστικού συντηρητικού Τύπου. Ακόμα και οι Εργατικοί παραδέχθηκαν ότι ακολούθησαν πολύ ελαστική πολιτική στο μεταναστευτικό ως κυβέρνηση». Στα πρώτα μέτρα που προωθούνται για τους Ευρωπαίους μετανάστες είναι η πιο δύσκολη καταβολή του επιδόματος ανεργίας μετά τους πρώτους έξι μήνες.
Το ρίσκο της έλευσης στη Βρετανία παίρνουν κυρίως νεαροί με λιγότερες προσωπικές υποχρεώσεις στην Ελλάδα, αλλά όχι μόνο. Η εκπαιδευτική ακόλουθος της ελληνικής πρεσβείας Βαρβάρα Καμπουρίδου λέει ότι τα περισσότερα τηλεφωνήματα που λαμβάνει και αφορούν στην κατατόπιση γύρω από τις επιλογές εκπαίδευσης των παιδιών, προέρχονται κυρίως από οικογένειες που σκέφτονται να έρθουν στη Βρετανία αλλά δεν έχουν κάνει ακόμα το βήμα.
Παρόλα αυτά, κάποιες οικογένειες το έχουν επιχειρήσει. Στη βρετανική πρωτεύουσα λειτουργεί ένα δημοτικό-νηπιαγωγείο και ένα γυμνάσιο-λύκειο του ελληνικού κράτους. Ο αριθμός των εγγεγραμμένων μαθητών δεν έχει αλλάξει πολύ, είναι σχεδόν ίδιος με την προ κρίσης περίοδο ή ελάχιστα μεγαλύτερος. «Όμως ο αριθμός του προσωπικού της πρεσβείας και του προξενείου καθώς και οι εκπαιδευτικοί από την Ελλάδα που αποτελούσαν τους βασικούς τροφοδότες των σχολείων έχει περικοπεί λόγω της κρίσης. Εύκολα μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι τα παιδιά που εγγράφονται είναι από οικογένειες που έχουν έρθει αναζητώντας κάτι καλύτερο στη Βρετανία», εξηγεί η διευθύντρια του γυμνασίου-λυκείου Σοφία Αλαγκιοζίδου.
Η κα. Καμπουρίδου λέει ότι στο νηπιαγωγείο έχουν υπάρξει αυτά τα χρόνια περιπτώσεις νεαρών γονέων που έχουν φέρει τα παιδιά τους αλλά βρέθηκαν σε δύσκολη οικονομική κατάσταση. «Το Σεπτέμβριο είχαμε μια οικογένεια με παιδιά που βρέθηκαν σε δύσκολη θέση μετά από την προσπάθειά τους στο Λονδίνο και έπρεπε να γυρίσουν πίσω. Δυστυχώς χρειάστηκε να μαζέψουμε στα σχολεία χρήματα για να μπορέσουν να αγοράσουν τα εισιτήρια της επιστροφής, αν και ήταν ατυχής περίπτωση καθώς ο άνδρας είχε βρει δουλειά αλλά υποχρεώθηκε να σταματήσει λόγω ατυχήματος».
Ο κ. Κωστόπουλος απαριθμεί τα επαγγέλματα που ασκούν οι περισσότεροι από αυτούς που τον έχουν προσεγγίσει: «Σεφ, γιατροί, δάσκαλοι, δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες και πολλοί ανειδίκευτοι εργάτες που ψάχνουν μια δουλειά όπου να’ ναι. Σε κάποια επαγγέλματα, όπως κυρίως γύρω από οικονομικά και νέες τεχνολογίες ή υπολογιστές ίσως είναι πιο εύκολο να βρει κανείς καλή δουλειά στη Βρετανία. Επίσης έχουν πληθύνει οι εμφανίσεις τραγουδιστών και ηθοποιών», κάτι που επιβεβαιώνει ο διευθυντής της εταιρείας διοργάνωσης εκδηλώσεων Anasa Productions, Στέφανος Μάκης, που είναι και ιδιοκτήτης της μουσικής σκηνής Mythopolis, η οποία έχει εξελιχθεί σε στέκι Ελλήνων και Κυπρίων: «Αρκετοί καλλιτέχνες περισσότερο ή λιγότερο γνωστοί έρχονται με σχετικά μικρή αμοιβή. Μετά την κρίση στην Ελλάδα κάποιοι πήγαιναν για εμφανίσεις στην Κύπρο όπου οι αμοιβές ήταν καλές, αλλά τώρα δεν υπάρχει ούτε εκεί αυτή η δυνατότητα».
Πάντως ο κ. Μάκης επισημαίνει ότι λόγω της μεγαλύτερης παρουσίας Ελλήνων στο Λονδίνο υπάρχει και μεγαλύτερη ζήτηση για εμφανίσεις καλλιτεχνών από την Ελλάδα. «Είναι όντως πολύς ο κόσμος που έρχεται και χτυπά την πόρτα ή στέλνει email ρωτώντας για δουλειά. Επίσης, πλέον τόσο οι Ελλαδίτες όσο και οι Κύπριοι που αποφοιτούν από βρετανικά πανεπιστήμια δεν επιστρέφουν στις χώρες τους. Αυτοί φτιάχνουν μια καινούρια ομογένεια, μορφωμένη. Είναι το νέο πρότυπο του Έλληνα μετανάστη».
Ο κ. Μάκης σημειώνει επίσης ότι γύρω από αυτή την ομογένεια δημιουργείται και ένα δίκτυο επιχειρήσεων με ελληνικά προϊόντα. «Υπάρχει μια νέα τάση για καταστήματα με προϊόντα όπως ελαιόλαδο και άλλα τρόφιμα από την Ελλάδα, παρουσιασμένα με έναν τρόπο πιο σύγχρονο. Τα περισσότερα από αυτά τα ανοίγουν Έλληνες που είτε έρχονται τώρα είτε ζουν χρόνια στη Βρετανία».
Ένα από αυτά τα καταστήματα στο κέντρο του Λονδίνου είναι το The Life Goddess - καφέ, εστιατόριο, deli με ελληνικά προϊόντα. Ο ιδιοκτήτης Νίκος Νυφούδης δεν είναι από τους μετανάστες της κρίσης, καθώς σπούδαζε εδώ όπου και τελείωσε το διδακτορικό του. «Το μαγαζί το σχεδιάζαμε πριν βαθύνει η κρίση και θα το ανοίγαμε ούτως ή άλλως, αλλά η κρίση μας έχει “βοηθήσει”, υπό την έννοια ότι τώρα οι Έλληνες παραγωγοί των προϊόντων που διαθέτουμε στη βρετανική αγορά μας προσεγγίζουν αντί να πρέπει να τους ψάχνουμε εμείς». Όπως λέει ο κ. Νυφούδης, πολλοί φίλοι του είτε έχουν έρθει στη Βρετανία είτε έχουν μείνει τελειώνοντας τις σπουδές τους. «Είναι εμφανές πως μιλάμε για διαφορετικό τύπο μεταναστών, για ανθρώπους πιο μορφωμένους από τις δεκαετίες του ’50 ή του ‘60, για ηλικίες πιο μεγάλες, 30 και 40 ετών, άνθρωποι που είχαν μια δουλειά και τώρα είτε δεν έχουν είτε δεν τους καλύπτει οικονομικά, είτε ήταν στον ιδιωτικό είτε στο δημόσιο τομέα. Δεν είναι τυχαίο ότι τα νέα καταστήματα που αναβαθμίζουν τα ελληνικά προϊόντα και την εικόνα της Ελλάδας άνοιξαν τώρα».
Το Life Goddess σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη του είναι γεμάτο από Έλληνες κάθε Παρασκευή βράδυ, Σάββατο και Κυριακή. Πολλοί από αυτούς ζητούν δουλειά. Εταιρείες ελληνικών συμφερόντων με πολύχρονη και εδραιωμένη παρουσία στη Βρετανία αναγνωρίζουν την ανάγκη που υπάρχει και προσπαθούν στο μέτρο των δυνατοτήτων τους να βοηθήσουν. «Ιδίως στην αρχή της κρίσης ο αριθμός των τηλεφωνημάτων και των email που λαμβάναμε από Έλληνες παραγωγούς και αναζητούντες εργασία ήταν πολύ αυξημένος», λέει η Λεία Ιωαννίδη από την εταιρεία εισαγωγής και διανομής τροφίμων Odysea με έδρα το Λονδίνο. «Δεν είμαστε πολύ μεγάλη εταιρεία, αλλά προσπαθήσαμε να βοηθήσουμε όσο μπορούσαμε. Μακάρι οι δυνατότητές μας να ήταν μεγαλύτερες, αλλά είναι συγκεκριμένος ο αριθμός των υπαλλήλων και των συνεργατών μας».
Για αυτούς που δεν μπορούν να βρουν δουλειά τα πράγματα μπορεί να γίνουν πολύ δύσκολα. Ο ελληνικός θεσμός που έχει άμεση γνώση αυτών των δυσκολιών είναι η εκκλησία. Ο Χάρης Μεττής, υπεύθυνος επικοινωνίας της Αρχιεπισκοπής Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας, κάνει λόγο για Έλληνες που κάποιες φορές σχηματίζουν «ουρά» για βοήθεια. «Μόλις τις προάλλες μας έφεραν ένα παλικάρι 25 με 28 ετών που είπε ότι είχε να φάει τρεις μέρες. Αυτό που κάνουμε είναι να τους στέλνουμε στις κατά τόπους εκκλησίες. Οι κεντρικοί πόροι της Αρχιεπισκοπής είναι περιορισμένοι, αν και βοηθάμε όπου μπορούμε. Αλλά οι ναοί που είναι οργανωμένοι αυτόνομα και οι κοινότητες που έχουν στηθεί γύρω από τους ναούς είναι αρκετά συντονισμένοι θεσμοί και όλα αυτά τα χρόνια παρέχουν βοήθεια, στέγη ή τρόφιμα. Υπάρχει για παράδειγμα ένας Κύπριος με μεγάλο σπίτι που έχει φιλοξενήσει περίπου 15 οικογένειες. Οι πλούσιοι Έλληνες είναι πιο απομονωμένοι. Οι Κύπριοι γενικά είναι σαφώς πιο οργανωμένοι και βοηθούν και Ελλαδίτες που έχουν ανάγκη».
Κατά τον κ. Μεττή, το γεγονός ότι η κυπριακή παροικία είναι πολύ πιο οργανωμένη σημαίνει ότι ένας Κύπριος θα βρει πιο εύκολα δουλειά από κάποιον εξ Ελλάδος, ενώ ούτως ή άλλως οι περισσότεροι Κύπριοι έχουν κάποιο συγγενή στο Λονδίνο ή τριγύρω. «Παλιά υπήρχαν τα εφοπλιστικά γραφεία, τώρα και αυτά είναι πιο λίγα και με περιορισμένες ευκαιρίες δουλειάς», προσθέτει ο κ. Μεττής με την πείρα περίπου 60 ετών στη Βρετανία.
Πέρα από τη δουλειά υπάρχει και το θέμα της στέγης. «Είναι πάρα πολύ αυξημένος ο αριθμός των Ελλήνων που ψάχνουν σπίτι στο Λονδίνο. Μιλάω και για απίστευτα πλούσιους που χτυπάνε τα πιο ακριβά σπίτια, αλλά και για νεαρούς ή οικογένειες που θέλουν κάτι οικονομικό ερχόμενοι από Ελλάδα ή τελειώνοντας τις σπουδές τους. Υπάρχει όμως γενικά έλλειψη σπιτιών στην πόλη και όπως ξέρετε τα ενοίκια μπορεί να είναι εξωφρενικά. Οι νεαρότεροι συνήθως καταλήγουν στη λύση της συγκατοίκησης», λέει ο Άντριου Μέντης, ελληνικής καταγωγής μεσίτης στο βόρειο Λονδίνο.
Ο γυναικολόγος Γιάννης Κυριακίδης κατάφερε να βρει δουλειά σε νοσοκομείο της βρετανικής πρωτεύουσας μετά από ένα χρόνο εντατικής αναζήτησης όντας στην Ελλάδα, με κάποια ταξίδια στο Λονδίνο για συνεντεύξεις και γνωριμίες. «Αν δεν έχεις τη δυνατότητα να περάσεις κάποιο χρόνο στη Βρετανία αναζητώντας δουλειά είναι πιο δύσκολα. Γενικά μάλλον παντού είναι δύσκολα, μια δύσκολη εποχή». Θεωρεί τον εαυτό του πρότυπο του νέου Έλληνα μετανάστη; «Σίγουρα οι περισσότεροι που φεύγουν από την Ελλάδα και έρχονται στη Βρετανία ή πάνε στη Γερμανία, στις ΗΠΑ και την Αυστραλία έχουν πλέον περισσότερες απαιτήσεις και προοπτικές. Δεν είναι πια τόσο μεγάλη υπόθεση να εργάζεται κάποιος στο εξωτερικό – αυτό που με πειράζει είναι ότι οι βιώσιμες επιλογές στην Ελλάδα ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτες»
Πηγή: http://www.skai.gr/news/
