ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΘΝΙΚΟ ΥΓΕΙΑΣ... Η περιπέτεια ενός θεσμού
Tου Πέτρου Τσαπαρόπουλου
Ιατρού Καρδιολόγου
Μέλους της ΔΗΜΑΡ
Το μοντέλο ΕΣΥ – ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ – ΤΑΜΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ των ασφαλιστικών οργανισμών που διατηρήθηκε και στις δύο προσπάθειες δημιουργίας του ΕΣΥ μετά την μεταπολίτευση - που ήταν παγκόσμια πρωτοτυπία - νομοτελειακά τελείωσε.
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας ήταν ένα θετικό εγχείρημα, λαμβάνοντας υπόψιν ότι ο βασικός στόχος του ήταν η ‘αποεμπορευματοποίηση’ του αγαθού της υγείας. Μάλλον όμως δεν τα κατάφερε γιατί πιστεύω ότι υπήρξε κρίση σε ότι αφορά τον βασικό του προσανατολισμό με ταυτόχρονη κατασπατάληση ανθρώπινου δυναμικού και πόρων.
Και στις δύο απόπειρες δημιουργίας του ΕΣΥ (1977-1983), το σύστημα προέβλεπε τη συγχώνευση των κλάδων υγείας των ασφαλιστικών ταμείων σε έναν ενιαίο φορέα υγείας, που όμως δεν προχώρησε λόγω οικονομικών και πολιτικών συμφερόντων και ο βασικός του βραχίονας, η ‘πρωτοβάθμια’ περίθαλψη ξεχάστηκε.
Ετσι ο πρώτος στόχος νομοτελειακά θα ήταν η σταδιακή απορρόφηση των κλάδων υγείας των ασφαλιστικών ταμείων και η ένταξή τους σε έναν ενιαίο φορέα που θα εξασφάλιζε την ισότιμη και ολοκληρωμένη παροχή υπηρεσιών σε όλους τους ασφαλισμένους που θα είχαν την ίδια δυνατότητα πρόσβασης στο σύστημα.
Στις μέρες μας αυτό έγινε ‘βίαια’ σε ένα περιβάλλον οικονομικής κρίσης και ενώ ήταν μία θεσμική κατάκτηση μεγάλης εμβέλειας που είχε ζητούμενο όχι μόνο την οργανική ενοποίηση των ταμείων αλλά και την εφαρμογή της ‘φιλοσοφίας’ της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, φάνηκε σαν μια βίαιη προσαρμογή προς τα κάτω των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας.
Η σημερινή οικονομική κρίση μπορεί να ληφθεί σαν μια ‘ευνοϊκή’ συγκυρία για να ξανασχεδιαστεί η επιβαλλόμενη αποκέντρωση του συστήματος υγείας.
Ο στόχος θα είναι η σταδιακή απομάκρυνση όλο και περισσότερων ιατρικών πράξεων από το πολυδαίδαλο και πολυδάπανο νοσοκομείο με την οργάνωση μιας αποτελεσματικής πρωτοβάθμιας υγείας, στηριγμένη στο λειτουργικό κύτταρο που λέγεται ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΣ ΙΑΤΡΟΣ – ΕΟΠΥΥ – ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ και έχοντας αρωγό την τεχνολογία και το ιατρικό προσωπικό θα δρα αποκεντρωμένα και αποτελεσματικά.
Στο κτίσιμο του καινούργιου συστήματος υγείας υπάρχουν δύο ζητήματα που τα θεωρώ θέσφατα:
1.Ο ρόλος του νοσοκομείου που σταδιακά αλλάζει. Το νοσοκομείο παύει να παρέχει πρωτοβάθμια περίθαλψη και επικεντρώνεται στο αποκλειστικό του έργο που είναι η νοσηλεία του ασθενούς.
2.Η συμμετοχή υπό όρους όλου του ιατρικού προσωπικού στο καινούργιο σύστημα υγείας όσοι βέβαια το επιθυμούν.
Στις σημερινές συνθήκες για την καλύτερη και αποτελεσματικότερη οργάνωση του συστήματος υγείας χρειάζεται:
- ΣΤΑΔΙΑΚΟΣ ΕΠΑΝΑΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗΣ
ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΤΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ
Η κατανομή των υγειονομικών μονάδων έγινε στο παρελθόν με γνώμονα τα ήδη τότε υπάρχοντα νοσοκομεία της χώρας, και αυτό είχε μια λογική. Η περαιτέρω όμως ανάπτυξη έγινε χωρίς καμία μελέτη καταγραφής αναγκών και καμία πρόβλεψη για μελλοντικές ανάγκες.
Ετσι κυριάρχησαν συμφέροντα μικροκομματικά, τοπικιστικά, μικροψυχίες, με αποτέλεσμα την άναρχη κατανομή των μονάδων υγείας (νοσοκομεία σε μικρή απόσταση, καινούργια νοσοκομεία που υπερκάλυπταν τις τοπικές ανάγκες με δυσβάσταχτο λειτουργικό κόστος κ.λπ.).
Αλλά και η ανάπτυξη τμημάτων των κλινικών κυρίως στα νοσοκομεία πολλές φορές έγινε με γνώμονα τα προσωπικά συμφέροντα και τις κομματικές γνωριμίες.
Το συμπέρασμα είναι ότι ενώ η Ελλάδα διαθέτει 30% περισσότερα νοσοκομειακά κρεβάτια ανά κάτοικο σε σχέση με την Αγγλία, λόγω της κακής κατανομής και όχι μόνο, χρειάζεται επικουρικές κλίνες (ράντζα), ενώ είναι πολλά τα πρόσφατα παραδείγματα αδυναμίας παροχής υπηρεσιών από κλινικές των νοσοκομείων.
Η πρόταση είναι να ξεκινήσει μια καινούργια καταγραφή των ‘αναγκών’ υγείας, για τον σταδιακό επανακαθορισμό της γεωγραφικής κατανομής των νοσηλευτικών μονάδων όχι μόνο στο στενό επίπεδο νομού, αλλά και υγειονομικών περιοχών, λαμβάνοντας υπόψιν τις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες του κάθε νομού.
Για την επίτευξη του σκοπού συζητούμε χωρίς δογματισμούς με ευελιξία, για την ανεύρεση έξυπνων λύσεων για συγχωνεύσεις νοσοκομείων, εργαστηρίων, μεταφορά κλινικών και οτιδήποτε χρειαστεί με σκοπό τη δημιουργία όσο το δυνατόν αυτοτελών υγειονομικών σχηματισμών.
- ΠΑΤΑΞΗ ΣΠΑΤΑΛΗΣ
Η τεχνολογική εξέλιξη άλλαξε δραματικά την διαγνωστική μεθοδολογία και την επεμβατική θεραπευτική αντιμετώπιση. Αυτό σε σχέση με την εφαρμογή πανάκριβων φαρμακευτικών θεραπειών οδήγησε σε τεράστια αύξηση των δαπανών του ΕΣΥ.
Ετσι δημιουργήθηκε ένα ανατροφοδοτούμενο σύστημα που ολοένα οδηγεί σε μεγαλύτερη ‘κατανάλωση’ και ‘παραγωγή’ υγείας. Με απλά λόγια ένας ‘πανάκριβος’ φαύλος κύκλος δισεκατομμυρίων ευρώ.
Αν σκεφτούμε δε την υστέρηση σε επενδύσεις υψηλής τεχνολογίας στην Δημόσια Υγεία σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα, την έλλειψη σοβαρού ελέγχου στην πιστοποίηση των ιδιωτικών διαγνωστικών κέντρων την εκτέλεση μεγάλου αριθμού εξετάσεων αμφιβόλου ανάγκης θα καταλάβουμε την ‘παραγωγή’ υγείας που ‘απογείωσε’ τον ιδιωτικό τομέα. Αυτό δεν έγινε απλά με την ανοχή ή την ανικανότητα των κυβερνήσεων αλλά ήταν ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ.
Η πάταξη της σπατάλης προϋποθέτει:
*Αλλαγή του τρόπου προμηθειών σε ολόκληρο το σύστημα υγείας.
* Μηχανοργάνωση των νοσοκομείων.
* Κάρτα Υγείας πολιτών.
* Θεραπευτικά πρωτόκολλα.
* Τελειοποίηση της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης – Παραπεμπτικού.
* Αποτελεσματικότερη λειτουργία των ΚΕΠΑ (Επιτροπές Συνταξιοδότησης).
* Λειτουργική σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα υγείας (αγορά υπηρεσιών υγείας από τον ιδιωτικό
τομέα) στο όνομα της συμπληρωματικότητας και της ανερχόμενης αξιοπιστίας.
Στις σημερινές συνθήκες Ο ΕΞΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΣΥ ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΕΣΥ.
- ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ
Στις σημερινές συνθήκες είναι αναγκαία η θέσπιση κριτηρίων αξιολόγησης του προσωπικού του ΕΣΥ και κυρίως των γιατρών.
Επειδή όμως ο καθορισμός κριτηρίων εμπεριέχει υποκειμενισμό αλλά και κομματικά κριτήρια, θα μπορούσε να υπάρξει ένα οργανωμένο σχέδιο συνεχιζόμενης εκπαίδευσης που θα είναι και το κριτήριο αξιολόγησης, ιδίως των γιατρών της πρωτοβάθμιας περίθαλψης που θα ορίζεται από τις επιστημονικές επιτροπές των νοσοκομείων και τις επιστημονικές ενώσεις.
Αν δεχτούμε ότι για όλα τα παραπάνω χρειάζεται πολιτική βούληση στην κατεύθυνση που θεωρούμε σωστή το ερώτημα είναι με ποιο δυναμικό θα υλοποιηθούν οι παραπάνω αλλαγές τη στιγμή που φαίνεται ότι ένα σεβαστό ποσοστό των μελών του ΕΣΥ αποτελεί μέρος του προβλήματος και όχι μέρος της λύσης.
Η απάντηση είναι δύσκολη.
Ίσως η μοναδική ελπίδα μιας μελλοντικής μεταρρύθμισης στην υγεία είναι η συσσώρευση μιάς κρίσιμης μάζας γιατρών, νοσηλευτών και διοικητικών στελεχών και υπαλλήλων που θα είναι διατεθειμένοι να προσφέρουν στο δημόσιο σύστημα υγείας.
πηγή : laosver.gr
